Emeklilikte yeni düzenleme kapımızda. Prim gün sayısına göre maaş ve emeklilik yaşının yükselmesi gündemde. Bu hafta 3 farklı isimden EYT ile ilgili açıklama yapıldı. Gözler ise EYT yasasına çevrildi. Kanun kapsamındakilerin yüzde 40'tan fazlası emekli olmuşken EYT düzenlemesinde değişiklik sinyalleri geldi.
EYT MALİYETİ TARTIŞMA KONUSU OLDU
EYT’nin üzerinden bir yıl geçince maliyeti ile ilgili tartışmalar da gündeme geldi. Hafta başında EYT hakkında ilk açıklama Dünya Etnospor Konfederasyonu Başkanı Bilal Erdoğan'dan geldi.
Ardından AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Vedat Demiröz, 5 milyonu aşan memur çalışan sayısı, EYT ve sosyal güvenlik sistemine ilişkin açıklamalarda bulundu. Demiröz, "Emeklilerin emeklilik sistemini gözden geçirmemiz lazım. EYT çıkarıldıktan sonra tabii sosyal güvenlik sistemi biraz daha karmaşık hale geldi" dedi.
Son olarak Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, "Bildiğiniz gibi deprem nedeniyle, yine EYT nedeniyle geçen sene ve bu sene bütçe açığımız oldukça yüksek seyrediyor. Gayrisafi yurt içi hasılaya oran olarak bütçe açığı geçen sene yüzde 5,2'ydi. Bu sene yüzde 4,9'a gerilemesini bekliyoruz ama gelecek sene bizim için kritik" açıklamasında bulundu.
EYT YASASI DEĞİŞECEK Mİ?
Emeklilikte Yaşa Takılanlar ile ilgili düzenlemenin maliyetinin de bütçeye eklenmesinin ardından sistemin işleyişinin zor olduğu uzun süredir tartışılıyor.
Emeklilik sisteminin güncellenmesi konusunda kapsamlı bir çalışmanın başladığına dair sinyaller geçtiğimiz günlerde geldi. Emeklilik sistemini daha adil, daha sürdürülebilir bir zemine oturtma çabasıyla başlanılan çalışmaların taslağı ortaya koyuldu. Bu kapsamda EYT yasası değişebilir.
Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT), sigorta başlangıç tarihi 9 Eylül 1999’dan önce olan ve emekli olmak için gereken prim günü ve sigortalılık süresi şartını sağlamış olsa dahi yaşından dolayı emekli olamayan kişilerdi. Emeklilikte yaşa takılan ve prim günlerini doldurmalarına rağmen sigortalılık süresini bekleyenlerin bu sorunu 03/03/2023 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan EYT Kanunu ile çözüldü.
2024 YILINDA EYT'DEN KAÇ KİŞİ EMEKLİ OLDU?
Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesinin 2024 yılı maliyeti belli oldu. EYT düzenlemesi kapsamında önümüzdeki 17 yılda toplam 4 milyon 800 bin kişinin emekli olacağı hesaplanırken, düzenlemenin maliyeti ise 577,3 milyar Lira olarak hesaplandı.
Çalışmaya göre, EYT ile birlikte emekli sayısının artıp çalışan sayısının azalması nedeniyle SGK'nın prim gelirleri azalacak.EYT'ye rağmen SGK'nin düzenli gelirlerinin giderlerini karşılama oranı 2022'de 96,2 iken, 2023 yılında 98,2'ye çıktı.
PRİM GÜNÜ VE ÇALIŞMA YILI ŞARTINI KAÇIRANLAR EYT'Lİ OLACAK MI?
EYT hakkını bir yıldan az süreyle özellikle birkaç gün, birkaç ayla kaçıranların, EYT düzenlemesine ilişkin beklentileri yeni düzenlemeye kaldı.
2023 yılında yapılan EYT düzenlemesiyle, BAĞ-KUR’ lu EYT’ lilerin emekli olabilmesi için gerekli prim gün sayısı 7200’e düşürülmesi bakanlığın gündeminde. Bu değişiklikle, BAĞ-KUR’lu EYT’lilerin emeklilik yaşı; kadınlar için 58, erkekler için 60 haline gelecek.
Yapılan değişiklikle beraber, BAĞ-KUR’ lu EYT’ lilerin emeklilik için gerekli prim gün sayısı, SSK’lı EYT’ lilerin prim gün sayısıyla aynı hale gelecek olup. Bu sayede, BAĞ-KUR’ lu EYT’ lilerin emeklilik süreci de SSK’lı EYT’ lilere benzer şekilde ilerleyecek.
Sosyal Güvenlik Müşaviri Emin Yılmaz, tgrthaber.com Ekonomi Editörü Kübra Çelebi'ye EYT yasası hakkında açıklamalarda bulundu. Yasa değişir mi sorusuna OVP üzerinden cevap verdi. Orta vadeli programla birlikte hayata geçecek tamamlayıcı emeklilik sistemi üzerinden değişiklik yaşanacağını belirtti. Bireysel emeklilik sistemi daha farklı olan tamamlayıcı emeklilik sisteminde hem çalışanlar hem de işverenler katkı payı verecek.
AYLIK BAĞLAMA ORANINI SORUNU
Emin Yılmaz ayrıca aylık bağlama oranını sorununa da değindi.
Aylık bağlama oranlarının her yıl düştüğüne dikkat çeken Yılmaz, "2024 yılında emekli olanların 2025 yılına kıyasla daha yüksek maaş alacağı biliniyor. Bunun önüne geçilebilmesi için aylık bağlama oranı ile ilgili de düzenleme yapılacak ve yıllar arasındaki maaş farklılığı ortadan kaldırılacak. Orta vadeli programda 2025 yılında hayata geçmesi beklenen sosyal güvenlik ile ilgili düzenlemeler sistemi komple değiştirecek" dedi.