Evinizi veya kendi odanızı gül, vanilya veya tarçın gibi hoş kokularla doldurmak için kokulu bir mum yakmak hoşunuza gidebilir. Ancak bu işlemin sağlığınız için sigara dumanına maruz kalmaktan bile daha zararlı olabileceğini de biliyor muydunuz? Bunu söyleyen, bilim insanları!
KOKULU MUMLAR, SANDIĞINIZ KADAR MASUM DEĞİL
Bilim insanları tarafından yapılan bir çalışma, mum yakmanın iç mekan hava kalitesi üzerinde önemli bir etkisi olduğunu ve pasif sigara içiminden daha zararlı olabileceğini ortaya koydu. Bunun nedeni ise mumlar yandıkça, karbon monoksit, kükürt dioksit ve azot oksitleri gibi toksik gazlar da dahil olmak üzere karmaşık bir kimyasal ve partikül karışımı üretmeleridir.
Kokulu mumlar ve tütsü çubukları gibi ürünler ayrıca uçucu organik bileşikler (VOC'ler) üretebilir. Bu maddelerin solunması öksürme, hapşırma ve göz tahrişine neden olabilir ve astım semptomlarını kötüleştirebilir. Dr. Asit Kumar Mishra ve Dr. Marie Coggins, The Conversation'a yazdıkları makalede, uzun vadede bu iç mekan kirliliğinin kalp hastalığı, akciğer kanseri ve kronik bronşit riskini de artırabileceğini belirttiler.
Kokulu mumların yakılması, solunduğunda akciğer hasarını tetikleyebilen ince partikül konsantrasyonlarının Dünya Sağlık Örgütü tarafından öngörülen limitlerin 15 katına çıkmasına neden olabiliyor.
Indoor Environments dergisinde yayınlanan çalışmada, İrlanda'nın Galway kentindeki 14 evin hava kalitesi, evin enerji verimliliğini artırmak için yapılan değişikliklerden 24 saat önce ve 24 saat sonra ölçüldü. Araştırmacılar her evde CO2 ve PM2.5 olarak bilinen ve akciğerlere kolayca girebilen 2.5 mikrometreden küçük kirletici partiküller de dahil olmak üzere beş kirletici konsantrasyonunun yanı sıra iki odadaki sıcaklık ve nemi ölçtüler.
PM2.5 NEDİR?
PM2.5, havada bulunan ve insan gözüyle görülemeyen, kana karışabilen ve akciğerin derinliklerine nüfuz edebilen parçacıklardır. Araç motorları, odun yakılması ve sigara içilmesiyle yayılabilirler. Bilim insanları her odaya zeminden, kirlilik kaynaklarından ve havalandırmadan (pencereler ve havalandırma delikleri gibi) bir metre uzağa kirlilik ölçüm cihazları yerleştirdi.
Bu süre zarfında ev sakinlerinden tipik ev aktivitelerini, yemek pişirme, pencere açma, mum yakma ve temizlik gibi ısıtma ve havalandırma yöntemlerini belgelemeleri istendi. Sonuçlar, mum yakmak, sigara içmek ve duvar havalandırmalarını tıkamak gibi faaliyetlerin PM2.5 ve CO2 seviyelerini artırarak iç mekan hava kalitesine zarar verebileceğini ortaya koydu.
PM2.5 partiküllerinin akciğerlerde iltihaplanmaya neden olduğu ve bunun da uykuda olan zararlı hücreleri harekete geçirerek kansere neden olan genetik mutasyonlara yol açabileceği düşünülüyor. Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı (IARC), kirleticiyi akciğer kanseriyle ilişkilendiren kanıtlar nedeniyle 2013 yılında PM 2.5 partikül maddesini "Grup 1 kanserojen madde" olarak kaydetti.
