ABD Havacılık ve Uzay Ajansı (NASA), Dünya'nın manyetik alanındaki garip bir anormalliği izliyor: gökyüzünde, Güney Amerika ile güneybatı Afrika arasında uzanan, manyetik yoğunluğu düşük dev bir bölge.
Güney Atlantik Anomalisi (South Atlantic Anomaly - SAA) olarak adlandırılan bu geniş ve gelişen fenomen, yıllardır bilim insanlarının ilgisini çekiyor ve endişe uyandırıyor. NASA araştırmacıları ise bu durumdan özellikle etkilenmiş durumda.
GÜNEY ATLANTİK ANOMALİSİ, UZAY ARAÇLARINI ETKİLİYOR
Uzay ajansının uyduları ve uzay araçları, anomalinin içinde bulunan zayıflamış manyetik alan nedeniyle güneşten gelen yüklü parçacıklara karşı savunmasız kalıyor. NASA'nın, Dünya'nın manyetik alanındaki bir "çukur" ya da "uzayda bir çukur" olarak tanımladığı Güney Atlantik Anomalisi, genellikle Dünya'daki yaşamı etkilemese de alçak Dünya yörüngesinde dönen uzay araçları (Uluslararası Uzay İstasyonu dahil) için aynı şey söylenemez.
Bu bölgeden geçerken, anomalinin içindeki zayıflamış manyetik alan, güneşten gelen yüksek enerjili protonların uzay araçlarının teknolojik sistemlerine zarar vermesine neden olabilir. Bu etkiler genellikle düşük seviyeli aksaklıklarla sonuçlansa da, önemli veri kaybına veya hayati bileşenlerin kalıcı hasarına yol açma riski taşır. Bu nedenle uydu operatörleri, uzay araçları bu bölgeye girmeden önce sistemleri kapatmak zorunda kalır.
NASA'nın SAA'yı takip etmesinin bir nedeni uzaydaki bu tehlikeleri azaltmak; bir diğeri ise anomalinin gizeminin karmaşık ve anlaşılması zor bir fenomeni araştırmak için büyük bir fırsat teşkil etmesi ve NASA'nın geniş kaynakları ve araştırma gruplarının bu olayı incelemek için benzersiz bir şekilde uygun olması.
MANYETİK ALAN NEDİR?
NASA'nın Greenbelt, Maryland'deki Goddard Uzay Uçuş Merkezi'nden Jeofizikçi Terry Sabaka 2020'de yaptığı açıklamada, "Manyetik alan aslında birçok mevcut kaynaktan gelen alanların bir süperpozisyonudur" dedi. Birincil kaynağın, Dünya'nın dış çekirdeğinin içinde, yerin binlerce kilometre altında dönen bir erimiş demir okyanusu olduğu düşünülüyor. Bu kütlenin hareketi, Dünya'nın manyetik alanını oluşturan elektrik akımlarını üretiyor, ancak öyle görünüyor ki bu akımların eşit olması gerekmiyor.
Afrika kıtasının yaklaşık 2.900 kilometre altında bulunan Afrika Büyük Düşük Kesme Hızı Bölgesi adı verilen devasa bir yoğun kaya rezervuarının, alanın oluşumunu bozduğu ve gezegenin manyetik ekseninin eğimiyle desteklenen dramatik zayıflama etkisine neden olduğu düşünülüyor.
NASA Goddard Jeofizikçisi ve Matematikçi Weijia Kuang 2020'de yaptığı açıklamada, "Gözlenen SAA, bölgedeki dipol alanının zayıflayan hakimiyetinin bir sonucu olarak da yorumlanabilir" değerlendirmesinde bulundu.
