Bu yıl emekli olacaklarla 2025 yılında emekli olacaklar arasında en az yüzde 30 maaş farkı oluşacak. Aradaki farkın çözümü için çalışma yapılmaya başlandı. Kamuoyu 3 formül üzerinde dururken SGK uzmanı Emin Yılmaz'dan 5 formüllü çözüm önerisi geldi. AK Parti kaynakları maaşın en yüksek katsayıyla hesaplanmasına yönelik formülün ağırlık kazandığını belirtirken işte Sosyal Güvenlik Uzmanı Emin Yılmaz'dan emekli maaşlarındaki hak kaybını çözecek öneriler.
EMEKLİLİKTE KAYIP MAAŞLAR NE OLACAK?
Emekli olma yılına göre oluşan maaş farkı emekliler arasında hak kaybı tartışmalarını da beraberinde getirdi.
2025'ten sonra emekli olmayı planlayanlar alacakları maaşlarda kayıp yaşayacak. Kayıp 100 lirayla 14 bin lira arasında değişiyor. Kaybı önlemek için yeni formül yolda. Kişi emeklilik dilekçesini 2027 yılında verse dahi maaşının katsayısı en yüksek olduğu dönem baz alınacak. Masada bulunan en güçlü seçenek bu.
Yaşanacak kayıp nedeniyle pek çok kişi 2025 öncesi emekli olmayı planlıyor. Bunun üzerine hükümet harekete geçti. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan üzerinde çalışıyoruz demişti. Söz konusu çalışma da sona gelindi. Konuya ilişkin detayları AK Parti kurmayları şöyle açıkladı;
"İnsan bu noktada niye emekli olmak ister? Hak kaybına uğramamak için. 'Sen emekli olma ben senin hakkını koruyorum' diyeceğiz. Burada yasaya gerek olmayacak büyük ihtimalle. Etki analizi raporu gelsin onu bekliyoruz. Eğer ki bu durumun çok sayıda sigortalıyı etkilemediğini görürsek, yasal düzenleme yerine yönetmeliği değiştirmekle yetinebiliriz. Çünkü, her kesimde aynı etki yok."
Maaşın katsayısının en yüksek olduğu dönem baz alınarak hesaplanması formülü. Masadaki en güçlü seçenek bu. Bu formülün hayata geçirilmesi durumunda 2025'te emeklilik hakkı kazanacak kişi dilekçesini 2027 yılında verse dahi maaşının katsayısının en yüksek olduğu dönem baz alınarak hesaplanacak.
BU SENE Mİ EMEKLİ OLALIM YOKSA ÖNÜMÜZDEKİ SENE Mİ?
Sosyal Güvenlik Uzmanı Emin Yılmaz emekli maaşlarındaki hak kaybı için önemli açıklamalarda bulundu;
Emin Yılmaz'ın açıklamaları şöyle;
"2024 yılı ile 2025 yılı arasında emekli olanların maaşlarında yüzde 30 yüzde 35 arasında bir fark doğuyor. Bu sene emekli olmak biraz daha mantıklı ve avantajlı gözüküyor. Yasa koyucular bununla ilgili özellikle çalışma başlattı. Ekonomi ekibi bu farkın ortaya çıkmaması için bir araya geldi ve etki analiziyle birlikte çalışmalar devam ediyor.
"KAMUOYU 3 FORMÜLÜ TARTIŞIYOR AMA..."
Üç tane formül konuşuluyor. Bunlardan ilki emekli maaşlarının mevzuattan kaynaklı bir değişikliğe tabi tutulması, diğeri ise emekli ödeneklerinin tek çatı altında birleştirilmesi yani SSK Bağkur emekli sandığı Sosyal Güvenlik Kurumu adı altında 2008 senesinde 5510
sayılı sosyal sigorta ile birlikte birleşti. Fakat maaş hesaplamaları yine ayrı bir şekilde kendi içlerinde farklı aktüeryal hesaplamalarla devam ediyor.
Son formül ise bütçe güncellemesi vasıtasıyla buna bu sene mi yoksa bir sonraki sene mi olabilirliği ile alakalı çeşitli bütçe ek kaynak veya ek ödeme şeklinde Meclise bir yasa teklifi sunulması şeklinde üç formül konuşuldu.
İşin gerçeğine bakıldığı zaman burada maaşlarla alakalı köklü bir değişikliğe gidilmesi lazım. Bununla ilgili beş ayrı formül ve öneri şöyle;
EMEKLİLİKTE KÖKLÜ DEĞİŞİKLİK İÇİN 5 FORMÜL
Birinci formül; Burada üç dönem kendi içerisinde farklı hesaplamalara gidiliyor. Özellikle siz çalışma hayatının içerisinde bulunduğunuz zaman 2000 öncesinde gösterge sistemi uygulanıyordu. 2000 ile 2008 arasında TÜFE endeksinin ve ülkenin büyüme gelişme hızının yüzde 100'lük kısmı ve 2008 sonrasında da gelişme hızının yüzde 30'a düşürüldüğünü biliyoruz. Burada tek oran ve tek güncelleme
rakamı üzerinden ilerlenir.
İkinci formül: Çok prim ödeyenle az prim ödeyenin maaşları hemen hemen aynı. Ama emekli maaşı yine 12.500 dediğimiz en az taban rakam oluyor. Burada çözüm önerisi prim ve güne göre maaş sisteminin düzenlenmesi.
Üçüncü formül: Ayriyeten 6 aylık enflasyon verileri doğrultusunda emeklilerimiz yılda iki defa zam alıyor. Ama burada enflasyon verilerinden dolayı biz enflasyonu ilk önce yaşıyoruz ondan sonra tahribatıyla alakalı ek olaraktan çözümü bulabiliyoruz. Burada geçmiş dönemde asgari ücret için uygulanan eşel mobil sistemi yani enflasyon aylık bazda değiştiği zaman oradaki enflasyon rakamı aylık bazda emeklilerin maaşına eklenti şeklinde bir çözüm önerisi olabilir.
Maaş başvuru döneminde yani 2024 - 2025'te bir para kaybı olacak o da yaklaşık olarak % 30 35'lik bir kısımla alakalı. Çözüm önerisi asgari ücret üzerinden belli bir rakamı emekli maaşlarıyla birlikte oran orantı kurarak çözülebilir. Ayrıca memur maaş katsayıları üzerinden değerlendirilebilir.
Dördüncü formül: Alt sınır aylığı dediğimiz her 6 ayda bir rakamın değiştirilip burada bunun altına düşüyorsa yine sınır aylığını yükseltme vasıtasıyla bir çözüm önerisi olabilir.
Beşinci formül: Son olarak ise taban maaşın uygulanması. Her 6 ayda bir sıfır zam çeken emeklilerimiz ile alakalı bir düzenleme gelebilir. Çözüm önerisi ile ilgili de intibak veya kademeli seyyanen bir artış olabilir.
Ben Çalışma Bakanı olsam şunu yaparım; Şimdi burada süreç çok kısa. Şu an ekim ayındayız ve aralık ayında yasa çıkıp Meclisten geçip sonrasında uygulanabilir. Ama arkaya bakıldığı zaman hala EYT'den gelen emekli olacak yüz binlerce kişiler var. Bunlarla alakalı süre kısa olduğundan dolayı büyük ihtimalle bunun çözüm noktası bu seneki kümülatifte yani parasal olarak yüzde 2'ye varan kıstası temsil ediyor.
Bunun uzun soluklu olaraktan oturup çalışılması lazım. Süre kısıtlı olduğu için buradaki yüzde 86'lık güncelleme katsayısının büyük ihtimalle 2025'te de emekli olacaklara uygulanacağını tahmin ediyoruz. Ama uzun vadede bakıldığı zaman emeklilik sisteminin baştan aşağı revize edilmesi lazım. Bununla ilgili hak kayıplarına yol açmamak üzere yukarıda saydığımız formasyonlardan bazıları denilebilir."