Sosyal güvenlik mevzuatında bazı rahatsızlıkları ya da engeli bulunan sigortalılara erken emeklilik imkânı sunuluyor. Bu imkânlar malulen emeklilik ve vergi indirimi ile emeklilik olmak üzere iki kategoride değerlendiriliyor. TBMM'ye sunulan yeni yasa tasarısıyla bu konuda önemli değişiklikler getirildi.
İşte yeni düzenlemelerin detayları:
KİMLER BU HAKTAN YARARLANABİLİYOR?
Engellilik oranı en az yüzde 40 olan sigortalılar, vergi indirimi ile erken emeklilik hakkından faydalanabiliyor. Bu durumda yaş şartı aranmaksızın sigortalılık süreleri ve prim gün sayıları dikkate alınıyor.
- Sigortalılık Süresi: 15-20 yıl arasında.
- Prim Gün Sayısı: 3.600 ile 4.400 gün arasında değişiyor.
Süre ve prim gün sayısı, sigortalının işe giriş tarihi ve engellilik oranına göre belirleniyor.
BAĞ-KUR’LULAR DA YARARLANABİLİYOR MU?
1 Ekim 2008 tarihinden itibaren Bağ-Kur (4/B) sigortalıları da bu kapsama alındı. Engellilik oranlarına göre erken emeklilik şartları şöyle:
- Yüzde 60 ve üzeri engellilik oranı: 15 yıl ve 3.960 gün.
- Yüzde 50-%59 engellilik oranı: 16 yıl ve 4.320 gün.
- Yüzde 40- yüzde 49 engellilik oranı: 18 yıl ve 4.680 gün.
MEMURLAR İÇİN ERKEN EMEKLİLİK ŞARTLARI NELERDİR?
Kamuda çalışan memurlar, 1 Ekim 2008 sonrasında engellilik durumlarına göre erken emeklilik hakkından yararlanabiliyor. 1 Ekim 2008 öncesi işe başlayanlar en az yüzde 40 engellilik raporu ve 5.400 gün (15 yıl) prim şartı aranıyor. 1 Ekim 2008 sonrası işe başlayanlar ier yüzde 40 ve üzeri engellilik raporu olan memurlar için farklı şartlar geçerli.
YENİ YASANIN GETİRDİĞİ YENİLİKLER
- 2008 ÖNCESİ VE SONRASI FARKLARIN KALDIRILMASI: SSK'lı engelliler için, 2008 öncesi sigortalı olanların işlemlerinde vergi indirim belgeleri yerine çalışma gücü kaybı oranı esas alınacak.
- SÜREÇLERİN KISALTILMASI: Daha önce maliye sağlık kurulu kararı aranırken, yeni yasa ile SGK sağlık kurulu kararı yeterli olacak.
- RAPOR DEĞİŞİKLİKLERİ: Sağlık sorunları tek tek değerlendirilmeyecek. Bunun yerine sigortalının yaptığı işle ilgili tamamen çalışma gücü kaybına bakılacak. Yüzde 40 engellilik şartı aranacak.
MALULEN EMEKLİLİK ŞARTLARI
- Prim Gün Sayısı: En az 1.800 gün (5 yıl).
- Engellilik Oranı: Çalışma gücünü yüzde 60 ve üzerinde kaybeden sigortalılar malulen emeklilikten yararlanabiliyor. Malulen emekli olmak isteyenler SGK’ya başvurarak sağlık kurulu raporu almalı ve bu raporun SGK sağlık kurulunca onaylanması gerekiyor.
HANGİ RAHATSIZLIKLAR MALULEN EMEKLİLİĞE DÂHİL OLUYOR?
Güncellenen listede yer alan rahatsızlıklar, "Kanser, epilepsi, parkinson, beyin tümörü, Behçet hastalığı, organ nakli, AIDS, tüberküloz, siroz, zeka geriliği, şizofreni, bipolar bozukluk, MS hastalığı, serebral felç, uzuv kaybı, demans ve görme kaybı." böyle sıralandı.
ENGELLİ VE MALULEN EMEKLİLİK ARASINDAKİ FARKLAR
-
ENGELLİLİK ORANI: Engelli emeklilik için en az yüzde 40, malulen emeklilik için yüzde 60 gerekiyor.
-
ENGELLİLİK ZAMANI: Engelli emeklilikte engelliliğin sigortadan önce başlamış olması gerekirken, malulen emeklilikte rahatsızlığın sigortadan sonra oluşması bekleniyor.
-
PRİM ŞARTI: Engelli emeklilikte işe giriş tarihine göre yıl ve prim şartı bulunurken, malulen emeklilik için sadece 1.800 gün yeterli.
-
ÇALIŞMA ŞARTI: Engelli emekliler, maaşlarını almaya devam ederek çalışabilirken, malulen emeklilikte çalışma durumunda maaş kesiliyor. Yeni yasa tasarısının yürürlüğe girmesiyle süreçlerin daha kolay ve hızlı bir şekilde işlemesi bekleniyor.
