ABD hükümeti, Google’ın arama motoru pazarındaki tekelini sona erdirmek için kapsamlı bir adım atıyor. Federal bir yargıç, şirketin son 10 yıldır yasa dışı bir şekilde tekelcilik yaptığını tespit ettikten sonra, Adalet Bakanlığı çarşamba günü bir dizi öneri sundu. Bu öneriler arasında, Google’ın Chrome web tarayıcısını satması ve arama verilerini rakipleriyle paylaşması gibi radikal değişiklikler yer alıyor.
Ancak bu kararlar hemen hayata geçmeyecek; uzmanlar sürecin en erken 2026’da sonuçlanabileceğini söylüyor.
GOOGLE KARŞI YAPILANLARIN AMACI NE?
Adalet Bakanlığı, Donald Trump’ın ilk başkanlık döneminin sonlarına doğru açılan bu davada Google’a ağır yaptırımlar getirilmesini hedefliyor. Yetkililer, Google’ın tekel gücünü kullanarak rekabeti engellediğini ve yenilikleri bastırdığını öne sürüyor.
Bakanlık açıklamasında, “Google’ın yasa dışı avantajlarla elde ettiği bir konum var. Bu avantajlar ellerinden alınmalı ve pazar yeniden dengelenmeli” ifadelerine yer verildi.
Google ise bu iddiaları reddediyor. Şirketin baş hukuk müşaviri Kent Walker, “Bu öneriler, mahkeme kararının ötesine geçiyor ve Google ürünlerini bozmaya yönelik aşırı bir girişim” dedi.
CHROME NEDEN HEDEFTE?
Yetkililer, Google’ın Chrome web tarayıcısını satmasını istiyor. Bakanlık, Chrome’un Google’a kullanıcı verilerini toplama ve bu verileri reklamcılıkta kullanma avantajı sağladığını belirtiyor. Bu durumun, diğer arama motorlarıyla rekabeti zorlaştırdığına dikkat çekiliyor. Ayrıca, Android işletim sistemiyle birlikte gelen uygulama paketine dahil olan Chrome’un, Google’ın pazar liderliğini pekiştirdiği belirtiliyor.
Dünya genelinde web tarayıcı pazarının %67’sine sahip olan Chrome, bu alandaki en popüler tarayıcı. Apple’ın Safari tarayıcısı ise %18 ile ikinci sırada.
ANDROİD İÇİN NE PLANLANIYOR?
Adalet Bakanlığı, Google’ın Android işletim sistemi için de bazı sınırlamalar getirilmesini öneriyor. Şimdilik Android’in satılması gündemde değil, ancak gelecekte bu seçeneğin değerlendirilmesi için kapı açık bırakıldı. Hükümet, Android’in Google’ın arama motorunu kayıran uygulamalardan arındırılmasını istiyor.
ÖNERİLEN DİĞER ÖNLEMLER
Adalet Bakanlığı, Google’ın pazar hakimiyetini sınırlandırmak için başka davranışsal tedbirler de öneriyor. Öne çıkan öneriler şöyle:
1. Google’ın, Apple gibi şirketlerle yaptığı milyarlarca dolarlık anlaşmalarla arama motorunu varsayılan seçenek haline getirmesinin yasaklanması.
2. Google’ın, arama sonuçlarında kendi hizmetlerini (örneğin YouTube veya yapay zeka platformu Gemini) kayırmasının önlenmesi.
3. Google’ın arama verilerini rakip arama motorlarına lisanslamaya zorlanması.
4. Yayıncıların ve içerik üreticilerinin, Google arama sonuçlarında yer almak istememeleri halinde bu kararı uygulayabilme hakkına sahip olmaları.
BUNDAN SONRA NE OLACAK?
Google, aralık ayında kendi çözüm önerilerini sunacak. Adalet Bakanlığı ise mart ayında yeni bir öneri paketi hazırlayacak. İlk duruşmalar nisan ayında başlayacak ve mahkemenin nihai kararını eylül ayında açıklaması bekleniyor. Ancak Google’ın bu kararları temyize götüreceği tahmin ediliyor. Sürecin yıllarca devam edebileceği ifade ediliyor.
Google için işler kolay görünmüyor. Hem Trump döneminde açılan bu dava hem de teknoloji devlerine yönelik artan eleştiriler, şirketin uzun bir hukuki mücadeleyle karşı karşıya olduğunu gösteriyor.