6 Şubat'ta Kahramanmaraş merkezli iki büyük deprem sonrası binlerce canımızı yitirdik. 11 il depremlerden etkilenirken, Türkiye beşik gibi sallanıyor. Birçok deprem uzmanı ise İstanbul için sürekli uyarı yapıyor.
İBB’nin başlattığı ‘bina tarama projesi’nin ilk sonuçları, İstanbul’daki olası depreme yönelik endişeyi artırdı. Taranan 35 bin binanın yarısı ‘yüksek riskli’ çıktı.
Milliyet'in haberine göre; kent genelinde acil olarak yıkılması ya da güçlendirilmesi gereken 207 bin bina tespit edilirken, riskli yapıların bulunduğu 10 dönüşüm alanında 77 bin kişinin yaşadığı saptandı.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), dört yıl önce kentin en önemli sorunlarının başında gelen depremle ilgili, “Risk Analiz Çalışması Hızlı Tarama Yöntemleri Projesi”ni hayata geçirdi.
İlk etepta Silivri ve Avcılar’da 2000 öncesi yapılan binaların depreme dayanıklılığı ölçülürken, ilerleyen süreçte bu uygulama tüm ilçelere yayıldı. 6 Şubat depremlerinin ardından günlük başvurular 22 bini bulurken şimdi ise iki haneli rakamlara kadar geriledi. Yapılan taramalardan elde edilen ilk veriler ise İstanbul’un yapı stoğunun depreme karşı oldukça dayanıksız olduğuna işaret etti.
İBB tarafından İPA Kampüste düzenlenen “Afete Dayanıklı Şehirler” programında taramalar hakkında bilgiler veren İBB Genel Sekreter Yardımcısı Dr. Buğra Gökce, 35 bin binanın tarama testlerinin sonuçlandığını ve bu binaların yarıdan fazlasının “yüksek riskli” bulunduğunu aktardı.
Gökce’nin paylaştığı verilere göre, İBB tarafından gerçekleştirilen Hızlı Tarama Testlerine bugüne kadar 159 bin 803 başvuru geldi. Gelen başvurularda öne çıkan ilçeler; Kadıköy, Bahçelievler, Küçükçekmece, Fatih ve Maltepe oldu. 2023 Ağustos ayı başı itibariyle bu başvurulardan 35 bini için İBB Bina Hızlı Tarama Ekipleri tespitler yaptı. Ağırlıklı olarak riskli ilçelerdeki başvurulara öncelik veren İBB ekipleri, bugüne kadar 35 bin binada incelemede bulundu. İnceleme işlemleri tamamlanan binalar Avcılar, Silivri, Zeytinburnu, Fatih ve Bağcılar’da yoğunlaştı. Avcılar’da 4 bin 787, Silivri’de 3 bin 87, Zeytinburnu’nda 3 bin 10, Fatih’te 2 bin 125, Bağcılar’da 1985, Küçükçekmece’de 1804, Esenyurt’ta 1313, Esenler’de 1178 binada tarama testleri yapıldı.
İncelemeleri tamamlanan 35 bin 03 binadan 7 bin 378’nin ağır hasarlı (E) sınıfı olduğu tespit edildi. 10 bin 1 binanın yüksek riskli olduğu saptanırken, incelenen binalardan 6 bin 668’nin de orta derece riskli yapı olduğu belirlendi. İncelenen binaların 10 bin 890’ının da düşük risk grubunda (A ve B sınıfı) olduğu tespit edildi. Öte yandan, Kahramanmaraş depremi öncesi rikli görülen eski yapılar önceliklendirilerek taramalar yapılırkan, deprem sonrası İstanbullulardan gelen yoğun talep üzerine tüm binaların tarama çalışmasına dahil edildiği öğrenildi. Tarama yapılan binalar arasında 1999 depremi sonrası yapılan yapıların da olduğu belirlendi.
İBB Kentsel Dönüşüm Şube Müdürlüğü’nün İTÜ ile ortak işbirliği çalışması sonrası ürettiği verilerde ise İstanbul genelinde 207 bin riskli yapı olduğu tespit edildi. Bu rakam, İstanbul’daki toplam bina sayısının altıda birine karşılık geliyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi bu veriler doğrultusunda, depreme yönelik dönüşüm için 10 öncelikli alan belirlendi. Bu alanlar; Avcılar, Bağcılar, Bahçelievler, Güngören, Küçükçekmece (2 farklı lokasyon), Beylikdüzü, Kadıköy, Tuzla ve Kartal ilçelerinde yer alıyor. Bu 10 noktada 4 bin 907 yapının yer aldığı bilgisi paylaşılırken, toplam bağımsız birim sayısının ise 37 bin 358 olduğu ve 77 bin 212 kişinin bu riskli yapılarda yaşadığı saptandı.
Kilometrekareye 3 bin 62 kişinin düştüğü İstanbul’da 1 milyon 166 bin 330 bina var. Bu yapılardan 256 bin 330’u 1980 öncesi, 534 bini 1980-2000 yılları arasında, 376 bini de 2000-2019 yılları arasında yapıldı. Dr. Buğra Gökce, yapım yılına göre 207 bin 107 yapının riskli olarak değerlendirildiğini kaydetti.
BİNALARA ETİKET
İstanbul Yapı Güçlendirme Yönetmeliği çalışmaları kapsamında kentteki mevcut tüm yapılar, en geç iki yıl içerisinde incelenecek ve ilk inceleme sonrasında tüm binalar iki yılda bir periyodik olarak muayene ve kontrol edilecek. Muayene ve Kontrol Raporu’nda incelenen binanın risk sınıfı tespit edilerek, buna ilişkin etiketler bina girişine asılacak.
“A” ve “B” sınıfı olanlar için yeşil etiket, “C” sınıfı alanlar mavi etiket, “D” ve “E” sınıfı olanlar için kırmızı etiket yapıştırılacak. Ev almak veya kiralamak isteyenler, etiketler aracılığıyla binanın depreme dayanıklı olup olmadığı hakkında bilgi sahibi olacak.
‘A SINIFI’ AZ RİSKLİ ‘E SINIFI’ TEHLİKELİ
A sınıfı binaların puan karşılığı; 100 ve üzeri (Düşük Risk)
B sınıfı binaların puan karşılığı; 75-100 (Düşük Risk)
C sınıfı binaların puan karşılığı; 50-75 (Orta Risk)
D sınıfı binaların puan karşılığı; 25-50 (Yüksek Risk)
E sınıfı binaların puan karşılığı; 0-25 (Çok Yüksek Risk)
