Rusya’nın milyarlarca dolarlık gaz geliri tehlikeye girdi. Ukrayna ile yapılan transit gaz anlaşması yıl sonunda sona eriyor. Bu durum hem Rusya hem de Avrupa için büyük bir belirsizlik oluşturabilir.
Rusya, Avrupa’ya yıllardır gaz ve petrol sağlayarak ekonomisini ayakta tuttu. Ancak bu sürecin kilit noktası, şu an savaşta olduğu Ukrayna. İki ülke arasındaki mevcut anlaşma, Rus gazının Ukrayna üzerinden Avrupa’ya taşınmasını sağlıyor. Fakat Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski, Kremlin’in taleplerine rağmen bu anlaşmayı aynı koşullarda yenilemek istemiyor.
RUSYA’NIN GELİR KAYNAĞI DARALIYOR
Rusya, 2024 yılında Ukrayna üzerinden Avrupa’ya gönderdiği gazdan yaklaşık 5 milyar dolar gelir elde etmeyi planlıyor. Ancak bu miktar, pandemi öncesinde Avrupa’ya sağlanan gazın sadece küçük bir kısmını oluşturuyor. Ukrayna ise bu transit işlemlerden yılda sadece 800 milyon dolar kazanıyor. Bu durum, Ukrayna’nın anlaşmayı uzatmak için daha az istekli olmasına neden oluyor.
AVRUPA’NIN BAĞIMLILIĞI AZALIYOR
Avrupa, 2022’de Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısıyla başlayan süreçte Rus gazına olan bağımlılığını azaltmak için adımlar attı. Katar ve Norveç gibi alternatif kaynaklara yönelen Avrupa ülkeleri, Gazprom’un gelirlerini önemli ölçüde düşürdü. Ancak Slovakya ve Avusturya gibi bazı ülkeler hâlâ büyük ölçüde Rus gazına bağımlı.
KREMLİN’DEN İLK AÇIKLAMA
Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov, gaz transit anlaşmasının geleceğiyle ilgili endişelerini dile getirdi. Peskov, konunun “son derece zor ve daha fazla dikkat gerektirdiğini” ifade etti. Ancak transit ücretlerinin diğer Avrupa ülkelerinde daha yüksek olması, Ukrayna’yı alternatif bir rota olarak cazip kılıyor.
RUSYA EKONOMİSİ AYAKTA KALIYOR MU?
Rus ekonomisi, savaşın üçüncü yılına rağmen direnç göstermeye devam ediyor. Ancak enflasyon ve savunma sanayisinin aşırı yüklenmesi, ekonomik çatlakları gün yüzüne çıkardı. Yine de Rusya, Çin ve Hindistan gibi müttefikleriyle kurduğu ticaret ağları sayesinde ekonomisini ayakta tutmayı başarıyor.
Carnegie Rusya Avrasya Merkezi’nden Sergey Vakulenko, “Rus ekonomisi uyum sağladı ve kilit sektörler ihtiyaç duydukları mal ve bileşenleri alternatif tedarikçilerden veya dolambaçlı ticaret yollarıyla temin edebiliyor” diye belirtiyor.
AVRUPA VE DÜNYA İÇİN BELİRSİZ GÜNLER
Ukrayna’nın alacağı karar, Rusya’nın enerji gelirlerini doğrudan etkilerken Avrupa’da da enerji fiyatlarında dalgalanmalara yol açabilir. Bu süreç hem Moskova hem de Avrupa için uzun vadeli bir sınav olacak gibi görünüyor.