Son dönem piyasada sahte döviz sorunu hızla artmaya devam ediyor. Özellikle de sahte 50 ve 100 dolarlar piyasada artıyor. Kapalıçarşı gibi önemli ticaret merkezlerinde döviz trafiği durdu. Esnaf, sahte para krizinin bir ay daha sürebileceğini vurguladı. Vatandaş ise yine yüzünü altına çevirdi. Kapalıçarşı'daki sahte para krizini Altın ve Para Piyasaları Uzmanı Mehmet Ali Yıldırımtürk yerinden anlattı.
600 MİLYON DOLAR SAHTE BANKNOT DOLAŞIMA GİRDİ
Türkiye'deki döviz piyasası, 600 milyon dolar tutarında sahte banknotun dolaşıma girmesiyle büyük bir krize sürüklendi. Bu sahte dolarların ise Orta Doğu'dan girdiği söyleniyor.
KAPALIÇARŞI'DA DÖVİZ TRAFİĞİ DURDU
Para sayma makineleri ve ATM'ler, sahte paraları tespit edemediği için döviz büroları ve bankalar 50 ve 100 dolarlık banknot alımını durdurdu. Çarşı esnafı işletmelerine de “50-100 dolarlık banknot alımı yapılmamaktadır” yazısı astı.
PARA SAYMA MAKİNELERİ SAHTE DOLARI FARK ETMEDİ
Esnaf, sahte para krizinin bir ay daha sürebileceğini söylüyor. Vatandaşlar ise bu süreçte altına yönelerek güvenli limandan vazgeçmedi. Bankalar da kendi sattığı doları geri almıyor.
Kuyumcukent’te bir bankada yaklaşık 200 bin dolar sahte paranın makineden geçtiği için fark edilmediğini belirten uzmanlar vatandaşı uyanık olmaları konusunda uyarıyor. Dövizini satmak isteyen vatandaşlar da telaş içinde.
YENİ BASKILARDA SIKINTI YOK
Altın ve Para Piyasaları Uzmanı Mehmet Ali Yıldırımtürk konuyla ilgili TGRT Haber'e konuştu. Kapalıçarşı'dan bilgi verdi;
"Bundan iki hafta önce başladı bu sorun. 50 dolar çok fazla işlem yapmak istemiyor esnaf. Şimdi hafta başından beri 100 dolarların özellikle kağıdın kendi rengiyle basılmış olanlarıyla bir de hafif yeşil rengi verilmiş olan baskıları arasında bir sıkıntı olmaya başladı.
Yeni baskıların sıkıntısı yok ama o sahte olarak basılanların 600 milyon dolarlık olduğu söyleniyor. Burada sıkıntı şu, özellikle para sayma makinelerinde de ayırt edilemiyor. Yani bu tür paralar daha ziyade para sayma makinelerinde içindeki demir tozlarıyla ayırt edilebiliyordu. Aynı kağıda basıldığı zaman ayırt edilmesi ancak gözle ve bu konudaki uzman olan kişilerle anlaşılıyor. Çünkü merkez bankalarında da bunların klişeleri var. Bununla mukayese edilebiliyor.
AÇIK RENKLİ KAĞIDA BASILMIŞ DOLARLAR ALINMIYOR
Dolayısıyla bu riske girmemek için şu anda 100 dolarlar, o bahsettiğim açık renkli kağıda basılmış olan 100 dolarlar alınmıyor. Biraz bu noktada sıkıntı var. Bankalarda işlerinin yoğunluğundan dolayı bu yüklü miktarda gelen dövizlerin içinden bunu ayıramayacakları için almamayı tercih ediyorlar.
Bu süreçte dövizi banka ve yetkili müesseseler dışında herhangi bir yerden almak biraz sakıncalı olabilir. Burada vatandaşı uyarmak gerekir. Bu tür şeyler zaman zaman Türk Lirası'nda da gündeme gelebiliyor. 50 liralıkların, 200 liralıkların sahteleri zaman zaman yakalanabiliyor. Polisiye tedbirlerle bunların menşeleri bulunabiliyor veya mekanları bulunabiliyor.
DÖVİZ BÜROLARINDA YOĞUNLUK
Tabii döviz büfelerinde bu konuda birazcık yoğunluk da söz konusu işlem yapma açısından. Ama genele baktığımız zaman bunun piyasada çok fazla bir teyakkuz dönemi olacağı kanaatinde değilim. Çünkü Merkez Bankası'nın uyguladığı para politikası kurulu para politikası çerçevesinde özellikle dövizde kontrollü dalgalı kur uygulaması nedeniyle döviz fiyatları sabit olduğundan, vatandaş dövizde çok fazla bir getiri sağlayamayınca bir süreden beri uzak duruyordu zaten. Çok fazla bir döviz talebini etkileyecek bir konum da değil konu. Zaten döviz talebi yok. O bakımdan bu tür şeyler zaman zaman yaşanabiliyor ama bugünkü yaşanılan miktar olarak biraz daha fazla. Muhtemelen otorite, ekonomi yönetimi veyahut da Merkez Bankası veya BDDK bununla ilgili tedbirler alabilir diye düşünüyorum.
Altın ve Para Piyasaları Uzmanı Necmi Gülcemal ise sahte paraların nasıl ayırt edileceğini anlattı;
"Makinalarımızı her ne kadar güncellesek bile birebir taklitleri yapılabiliyor. Biz altıncıyız. Altın sattığımız için ahaliyle vatandaş bize döviz getirebiliyor. Dövizi direkt daha üst düzey makinelerden geçirme kaydıyla o şekilde bozdurmaya çalışıyoruz. Ama tabii ki vatandaş burada bir mağduriyet yaşıyor. Elimizden geldikçe vatandaşa yardımcı olmaya çalışıyoruz. Döviz bürolarından veya bildiği sağlam yerden almasını tavsiye ediyoruz. Çünkü dışarıdan elden alınan dolarlarda sahtelik çok fazla.
Şu anda hepsi makinadan geçti. Birebir aynısını yapıyorlar. O yüzden çok dikkatli olmak gerekiyor. Makinalarımızı sürekli güncelliyoruz.
DÖVİZLER YURT DIŞI KAYNAKLI MI?
Türkiye'de basılmıyor deniyor. Yurt dışı kaynaklı. Yani Türkiye'de olacağını tahmin etmiyorum. Orta Doğu diyorlar. Ama bayağı bir yüklü şekilde piyasaya sürüldü ve Türkiye'ye giriş yaptı. Buradaki birçok dövizcinin de yüklü miktarda alım yapıldığı söylendiğine göre rakam çok büyük rakam. Dövizci bile hayretler içinde kaldı. O yüzden biz riske girmiyoruz. Şu andaki bu süreç bitinceye kadar diret dövizciye bozdurmaya gidiyoruz.
