Son zamanlarda kendinizi gergin, sinirli hissediyorsanız bunun sebebi TikTok, Instagram ve X gibi sosyal medya platformlarında vakit geçirmeniz olabilir. JAMA Network Open'da yayımlanan araştırmaya göre, akışlarınızda çok fazla "öfke tuzağı" (rage-bait) içeriği görmüyor olsanız bile, sosyal medyayı ne kadar çok kullanırsanız o kadar sinirli hissetme olasılığınız artıyor. Peki neden böyle? Ve kaydırma yaparken kendinizi gergin hissediyorsanız ne yapmalısınız?
Harvard Tıp Fakültesi Psikiyatri Profesörü Dr. Roy Perlis liderliğindeki araştırmacılar, 18 yaş ve üzeri yetişkinlerin Instagram, TikTok, X veya Facebook'u ne sıklıkta kullandığına dair veriler topladı. Daha sonra, insanların sosyal medya kullanımını, sinirliliklerini ölçmek için tasarlanmış bir testte aldıkları puanlarla karşılaştırdılar.
SOSYAL MEDYAYI KULLANDIKÇA DAHA FAZLA SİNİRLİ OLUYORSUNUZ
Önceki araştırmalar sosyal medyayı anksiyete ve depresyonla ilişkilendirmişti, ancak Dr. Perlis, Yahoo Life'a verdiği demeçte "Sinirlilik sadece depresyonda yaygın olduğu için değil, kendi başına da önemlidir. İntihar riski, madde kullanımı ve hatta şiddetle ilişkili olabilir" dedi.
Dr. Perlis ve ekibi, sosyal medyada daha fazla zaman geçirenlerin kızgın veya sinirli hissetme olasılıklarının "önemli ölçüde" daha yüksek olduğunu buldu. Örneğin sosyal medyayı "günün çoğunda" kullandığını söyleyenler, hiç kullanmadığını söyleyenlere göre sinirlilik ölçeğinde 3,37 puan daha yüksek skor aldı.
Katılımcıların büyük çoğunluğu (yüzde 78'den fazlası) sosyal medyayı her gün kullandığını belirtirken, yaklaşık yüzde 25'i günün çoğunu sosyal medyada geçirdiğini ifade etti. Araştırmacıların sordukları tüm sosyal medya platformlarında bu sonuçlar geçerli olurken, TikTok kullanımı ile sinirlilik arasındaki bağlantı en güçlüydü.
SİNİRLİ KİŞİLER Mİ SOSYAL MEDYA KULLANIYOR, YOKSA SOSYAL MEDYA MI SİNİRLİ YAPIYOR?
Bu soruya bu araştırma temelinde kesin bir yanıt vermek zor. Dr. Perlis'e göre sosyal medya kullanımı, sinirli olmayı artırabileceği gibi sinirlilik insanların daha fazla sosyal medya kullanmasına neden oluyor da olabilir. Öte yandan psikolog Jean Twenge, geçmiş araştırmaların "sosyal medyanın öfke ve sinirlilik gibi duyguların dışsallaştırılmasında etkisi olduğu yönüne işaret ettiğini" belirtti.
TÜM SOSYAL MEDYA KULLANIMLARI AYNI ŞEKİLDE SİNİRLİLİKLE İLİŞKİLİ DEĞİL
Bazı sosyal medya platformları (özellikle TikTok ve daha az ölçüde X) yeni çalışmada Instagram gibi diğer platformlardan daha fazla sinirli olmakla bağlantılı bulundu. Dr. Perlis, "Bunun, insanların her bir uygulamada ne tür içeriklerle meşgul olduğuyla ilgili olduğundan şüpheleniyorum" dedi.
Twenge ise kendi araştırmalarında Instagram'ın genellikle diyet ve vücut imajına odaklandığını ve bunun öfke yerine depresyona daha fazla katkıda bulunduğunu öne sürdü. "TikTok'ta ise genellikle insanlar konuşuyor, nasıl bir şey yapılacağı hakkında fikirlerini ifade ediyor" dedi. Bu tür daha fazla görüş içeren içeriklerin, sinirliliği daha fazla tetikleyebileceği değerlendiriliyor.
DAHA POZİTİF BİR SOSYAL MEDYA DENEYİMİ İÇİN NE YAPABİLİRSİNİZ?
Uzmanların hemfikir olduğu ana nokta, aşırıya kaçmaktan kaçınmak. Dr. Perlis, "Eğer sinirliliğin sosyal medya kullanımından kaynaklanabileceğini ya da şiddetlendiğini düşünüyorsak, kullanımınızı ölçülü hale getirmek muhtemelen en iyi stratejidir" diye konuştu.
Bu, söylemesi yapmasından daha kolay bir şey olsa da başarı şansınızı artırmak için bazı bilinçli stratejiler kullanabilirsiniz. Twenge bu durumu şöyle açıklıyor:
"Gününüzün çoğunu gerçekten sosyal medyada geçiriyorsanız, muhtemelen zamanınızı harcayabileceğiniz daha faydalı şeyler vardır. Ne yapmıyorsunuz? Muhtemelen yeterince uyumuyorsunuz, insanlarla yüz yüze konuşmuyorsunuz, dışarı çıkmıyorsunuz ya da egzersiz yapmıyorsunuz."
