Türkiye’de milyarlarca liralık vergi kaybına yol açan ve Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı raporlarında suç örgütlerinin temel gelir kaynakları arasında gösterilen yasa dışı tütün ve tütün ürünleri ticaretine karşı Tütün Sanayicileri Derneği dikkat çeken bir açıklama yayımladı.
Kayıt dışı ekonomiyle mücadele, Orta Vadeli Plan'da da öncelikli alanlar arasında yer alırken, Tütün Sanayicileri Derneği yasa dışı ticaretin etkilerini vurgulayan çalışmalarını sürdürdü. Derneğin üyeleri olan BAT Türkiye, Imperial Tobacco Türkiye, JTI Türkiye ve Philip Morris Türkiye, 2023 yılında 150 bin esnafın desteğiyle "Yasa Dışı Kapı Dışı" kampanyasını hayata geçirmişti.
150 BİN ESNAF BİRLEŞTİ!
Geçtiğimiz yıl boyunca, bu kampanya kapsamında yapılan çalışmalar basılı medyada 4 milyon okuyucuya ulaşırken, dijital platformlarda ise 10 milyondan fazla kişiye erişim sağlandı. Yasa dışı ticaretin boyutları ve zararlarının anlaşılmasını hedefleyen mesajlar, kamuoyunda geniş yankı bulurken dernek üyeleri saha ekipleri aracılığıyla satış noktalarına dağıttıkları binlerce broşür ve posterle tüketicilerin konuya dair farkındalık kazanmasını sağladı.
2024 yılının sonuna yaklaşırken, Tütün Sanayicileri Derneği kampanya çalışmalarına devam ederek, yasa dışı tütün ve tütün ürünleri ticaretinin neden olduğu olumsuz etkileri gündemde tutmayı ve kaçakçılıkla mücadelede toplumsal farkındalık ortaya çıkarmayı sürdürmeyi hedefliyor.
BÜYÜK VERGİ KAYBINI AÇIKLADI!
Tütün mamulleri sektörü, vergi geliri, ihracat ve istihdam açısından ülke ekonomisi için kritik sektörler arasında yer aldı. 2023 yılında tütün mamullerinden sağlanan 176,6 milyar liralık ÖTV geliri, aynı yıl toplanan toplam ÖTV'nin beşte birini oluştururken, toplam vergi gelirlerinin ise yüzde 4'ünden fazlasına denk geldi.
Son yıllarda yüzde 20 seviyelerinde olan yasa dışı tütün ve mamulü ticareti nedeni ile devletin yıllık vergi geliri kaybının 100 milyar lira seviyesine yaklaştığı hesaplanıyor. Dernekten yapılan açıklamada şu bilgilere yer verildi:
“Ülkemizde, tüm alınan önlemlere rağmen halen açık halde ticareti yapılan yasa dışı sarmalık kıyılmış tütün, doldurulmuş makaron (sigara haline getirilmiş sarmalık kıyılmış tütün), sahte ve kaçak sigaralar sorun olmaya devam etmektedir. Özellikle, sarmalık kıyılmış tütünün makaron adı verilen, içi boş, filtreli sigara tüplerine doldurulması ile üretilen ve piyasaya arz edilen sigaralar yasa dışı ticarette yaygın görülmektedir. Büyük çoğunluğu ekicilerden yasa dışı bir şekilde alınan tütünler, vergisi ödenmeden, yine yasa dışı organize bir tedarik zinciri ile piyasaya arz edilmektedir. Üretim elle, bazen de endüstriyel makineler yoluyla gerçekleştirilmektedir. Doldurulan makaronların, şeffaf poşetlerde, bazen de sigara paketi görünümünde paketler içerisinde veya büyük tepsilerde satıldığı gözlemlenmektedir"
Ayrıca yasa dışı tütün ticaretinin giderek artmasıyla, çoğunluğu bakkal, market ve büfelerden oluşan 150 bin esnafın gelirlerinin olumsuz yönde etkilendiği ifade edildi.
YASA DIŞI TİCARETE KARŞI MÜCADELE...
Yasa dışı ticaretle mücadele, kapsamlı bir yaklaşımla yürütülüyor ve bu süreçte devlet kurumları, özel sektör, akademik çevreler ve sivil toplum kuruluşlarının iş birliği ön planda yer alıyor. Yayımlanan bildiride, devletin ilgili birimlerinin aldığı tedbirlerin detaylarına değinildi. Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından Eylül 2023’te uygulamaya konulan tütün paketleme standartları kapsamında, Temmuz 2024 itibarıyla kaçak satışta kullanılan 100 gramı aşan tütün paketlerinin piyasadan kaldırıldığı belirtildi. Ayrıca, Tarım ve Orman Bakanlığı ile Ticaret Bakanlığı iş birliğiyle, makaron ve filtre üretimi ile ticaretine ilişkin yeni düzenlemeler hayata geçirildi ve bu süreçlerde köklü değişiklikler yapıldı.
Bu düzenlemeler, denetimlerin sıkılaştırılması ve operasyonların etkinliğinin artırılmasıyla desteklenirken, Tütün Sanayicileri Derneği bu adımları yasa dışı ticaretin zayıflatılmasında önemli birer kilometre taşı olarak değerlendirdi.
Yayımlanan metnin son kısmında ise, "Yasa dışı tütün ticareti ile mücadelede atılan yeni adımlar, denetim ve yasal düzenlemeler sayesinde yasa dışı ticaretin kontrol altına alınmasının amaçlandığı anlaşılmaktadır” denilen açıklamada, şu ifadelere yer verildi: “Devletin kararlı duruşu ve ilgili kurumların iş birliği, bu mücadelede kilit rol oynamaktadır. Kaçak ile mücadelede devamlılık esastır. Derneğimizin 2024 yılında da sürdürdüğü ‘Yasa Dışı Kapı Dışı’ kampanyasının, yasa dışı tütün mamulleri ticaretine dair farkındalığın arttırılması açısından önemli bir rol teşkil ettiğini düşünüyoruz. Bu mücadelede devletimizin yanında olmaya devam edeceğiz." denildi.