Rusya’nın Ukrayna’yı 2022’de tam ölçekli işgali, NATO’nun Doğu Avrupa’daki genişlemesinden eski Sovyet gücünü geri getirme arzusuna kadar pek çok sebeple açıklanmaya çalışıldı. Ancak uzmanlara göre, bu işgalin altında yatan asıl neden, Rusya’nın giderek azalan nüfusuna yönelik Putin’in saplantısı olabilir.
RUSYA'NIN NÜFUS KRİZİ VE UKRAYNA BAĞLANTISI
Bulgaristan Liberal Stratejiler Merkezi Başkanı Ivan Krastev ve New York Üniversitesi hukuk profesörü Stephen Holmes, Foreign Policy dergisinde yayımlanan analizlerinde, Putin’in Rusya’nın demografik gerilemesini telafi etmek için Ukrayna’yı hedef aldığını belirtti.
Krastev ve Holmes, bu durumu 17. ve 18. yüzyılda Kızılderili kabilelerinin savaş veya salgın hastalıklar yüzünden azalan nüfuslarını, diğer kabilelerden kadın ve çocuk kaçırarak telafi ettikleri “yas savaşı”na benzetti. Analizde, “Rusya’nın Ukrayna işgali, giderek azalan nüfusu komşu bir halkı zorla kendine katma yoluyla artırmaya yönelik güncellenmiş bir versiyona benziyor” ifadesi yer aldı.
Putin’in işgal gerekçesi olarak sıkça dile getirdiği “Neo-Nazi rejimi” iddiası ise, Yahudi bir başkan tarafından yönetilen Ukrayna için gerçeklikten uzak bir söylem olarak değerlendiriliyor.
RUSYA'NIN AZALAN NÜFUSU
Rusya, yıllardır ciddi bir demografik krizle karşı karşıya. Doğum oranını artırmak için Kremlin çeşitli teşvikler sundu: düşük gelirli aileler için çocuk bakımı desteği ve vergi indirimleri gibi. Ancak bu çabalar yeterli olmadı. Doğum oranı son 25 yılın en düşük seviyesine indi.
Savaşın da etkisiyle, genç nüfusun göçü ve savaş kayıpları nüfusun hızla azalmasına neden oldu. Rusya’nın nüfusu bugün yaklaşık 146 milyon. Bu, 1990’lardaki 148 milyondan düşük bir seviye. Birleşmiş Milletler’in projeksiyonlarına göre, bu sayı 2100’e kadar 74 milyon ile 112 milyon arasında bir seviyeye düşebilir.
Putin, nüfusun ülkenin güvenliği için toprak büyüklüğünden daha önemli olduğunu düşünüyor. 2021’de Rus öğrencilere yaptığı bir konuşmada, nüfus artışının ulusal güvenlik için kritik olduğunu vurgulamıştı.
UKRAYNA'DAN ÇOCUK KAÇIRMA POLİTİKASI
Rusya’nın Ukrayna’daki savaşı, sadece toprak kazanma mücadelesi değil. İşgal sırasında çok sayıda Ukraynalı çocuğun zorla kaçırılıp Rus ailelere evlatlık verilmesi, Putin’in demografik krizle mücadelede başka bir yol arayışına işaret ediyor.
Uzmanlara göre, Putin doğum oranını artırma ve yaşam süresini uzatma politikalarında başarısız olunca, nüfusunu büyütmek için kültürel ve etnik olarak Rusya’ya yakın komşuları zorla kendine katmaya yöneldi.
KRİZ KÜRESEL BOYUTTA MI?
Nüfus azalması sadece Rusya’nın sorunu değil. Gelişmiş ülkelerin çoğu düşük doğum oranlarıyla mücadele ediyor. Örneğin Japonya’da, hükümet 4 günlük çalışma haftası ve çocuk bakımı teşvikleriyle doğum oranını artırmaya çalışıyor.
Ancak Krastev ve Holmes, Rusya gibi tarihsel olarak güçlü nüfus gruplarının kayıplarının, “ulusal yok olma korkusuyla” daha saldırgan politikaları tetikleyebileceğini söylüyor.