Hastalık ya da engel nedeniyle çalışamayacak duruma gelen sigortalıların, belirli şartları sağlamadan emekli olmasına malulen emeklilik denir. Bu durumda kişinin iş gücünün en az yüzde 60’ını kaybetmesi gerekir. Ancak malulen emeklilik için başka koşullar da bulunmaktadır.
MALULEN EMEKLİLİK ŞARTLARI
SGK Başmüfettişi İsa Karakaş, Türkiye Gazetesi'ndeki yazısında malulen emeklilikle ilgili gerekli diğer şartlara değindi. Karakaş'ın açıklamalarına göre:
- İşe başlamadan önceki maluliyet durumu: Eğer sigortalı, çalışmaya başlamadan önce çalışma gücünü ağır şekilde kaybetmişse veya mesleğini yerine getiremeyecek durumda ise, hastalık ya da engel nedeniyle malullük aylığına hak kazanamaz.
EKİM 2008 ÖNCESİ VE SONRASI ŞARTLARI
SGK’nın malulen emeklilik şartları, sigortalının ilk kez sigortalı olduğu tarihe göre değişiklik göstermektedir:
1. EKİM 2008 ÖNCESİ SİGORTALILAR: İlk kez Ekim 2008 öncesinde sigortalı olan ve işe başlamadan önce çalışma gücünün en az 2/3’ünü kaybedenler, yaş şartına bakılmaksızın emeklilik aylığına hak kazanabilir. Bunun için en az 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün prim ödemesi gerekir.
2. EKİM 2008 SONRASI SİGORTALILAR: Ekim 2008’den sonra sigortalı olanların çalışma gücünün yüzde 60’ını kaybettiği önceden ya da sonradan tespit edilmelidir. En az 15 yıl sigortalılık süresi ve 3960 gün prim ödemesi şartı aranmaktadır.
MALULİYET RAPORLARI TEK BAŞINA YETERLİ DEĞİL
Sigortalının başka hastane ve doktorlardan aldığı maluliyet raporları tek başına yeterli değildir. Maluliyet durumu, SGK Sağlık Kurulu tarafından yapılan muayene sonucunda değerlendirilir. Yeni düzenlemeye göre iş gücü kaybı oranlarına göre maluliyet durumu şu şekilde belirlenmiştir:
- Yüzde 40-49 arası: Afif düzeyde çalışma gücü kaybı
- Yüzde 50-59 arası: Rta düzeyde çalışma gücü kaybı
- Yüzde 60 ve üzeri: Ağır düzeyde çalışma gücü kaybı
Karakaş, "Çalışma gücü kayıp oranı ne kadar az ise daha fazla prim gün sayısı ve sigortalılık süresi şartı aranır" diye belirtti. İsa Karakaş, 4/1-a kapsamında sigortalı olan işçilerin işe giriş tarihine göre emeklilik durumlarını tablo ile açıkladı, maluliyet oranına bağlı olarak emeklilik hakkının nasıl değiştiğini ise örneklerle aktardı. İşte o tablo: