Emeklilikte yeni sistem 2025'te devreye girecek. Emeklilik düzenlemesi tek pakette yer alacak. Ekonomi yönetimi emeklilik sistemini 2025 yılında değiştirmeye hazırlanıyor. Yeni modelde emekli olanların hayatlarında kök veya taban aylık gibi kavramlar bulunmayacak.
Çünkü sigorta prim günü esasına göre emekli edileceklerin aylıkları çalıştıkları süre baz alınarak hesaplanacak. Emekli olup çalışmaya devam edenler için tamamlayıcı emeklilik sistemi genişletilecek. TES sıfırdan ve yeni bir sistem olarak kurgulanacak. Çalışan emekliliği geldiğinde sosyal güvenlik kapsamında işvereninden kıdem tazminatını, devletten de emekli maaşını alacak; üzerine bir de tamamlayıcı emeklilik sisteminden emekli olup, birikimini alacak veya maaş alacak.
PRİM ÖDEME SİSTEMİ DEĞİŞİYOR
Yeni sistemin devreye alınmasıyla kadınlarda 60 erkekler de 65 yaşında emekli olma zorunlu hale getirilecek. Çoğunluğu 2000 ve sonrasında dünyaya gelenler bu emeklilik sistemine tabi olacaklar.
Mevcut çalışanlar için tamamlayıcı emeklilik sistemi genişletilecek otomatik katılım sistemi yeniden gözden geçirilecek. Tamamlayıcı emeklilik 2017 yılından bu yana uygulanan ve işverenlerin çalışanlarını zorunlu olarak bireysel emeklilik sistemine dahil ettiği otomatik katılım sistemi üzerinden kurgulanacak.
TAMAMLAYICI EMEKLİLİK SİSTEMİNİN OKS'DEN FARKI NE?
2025 sonunda hayata geçmesi planlanan tamamlayıcı emeklilik sisteminin bugün devam eden otomatik katılım sistemi ile ne farkı olacağı merak ediliyor.
Orta vadeli plan içerisinde de yer alan sektörün şu anda en çok konuştuğu konu sistemin nasıl olması gerektiği. Tamamlayıcı emeklilik sistemi için 2025 hazırlık dönemi olacak.
İKİNCİ EMEKLİ MAAŞI ŞANSI
Yine Orta Vadeli Programda yer alan tamamlayıcı emeklilik sistemi çalışanlar için sosyal güvenliğin dışında bir emeklilik imkanını getirilmesi sağlanacak. Bu kapsamda ödenecek primlere işveren ve devlet de katkı sunacak.
Tamamlayıcı emeklilikten mevcut sigortalılarla birlikte çalışma hayatına dönmüş olana emekliler de yararlanabilecek. Böylece mevcut emekliliklerinin yanında ikinci bir emekli maaşı alma imkanı doğacak.
ÇALIŞAN EMEKLİDEN KESİNTİ YAPILMASI
Çalışan emeklilerden genel sağlık sigortası priminin kesilmesi de yeni sistemde öngörülüyor. Bu modele göre de halihazırda çalışan 2 milyondan fazla emekliden sigorta primi kesilecek. Emekli aylıklarını almaya devam eden bu emeklilerden yüzde 12,5 oranında maaş kesintisi yapılması gündemde.
TES EMEKLİLİK SİSTEMİ KİMLERİ KAPSIYOR?
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES), Türkiye'de çalışan herkesi kapsayacak. TES'e katılmak isteyen her birey, bu sistemde olacak. Bu nedenle TES, hem çalışanlar hem de işverenler için katılımın olduğu bir emeklilik sistemi olacak.
Bireysel emeklilik sektörü 21 yaşını kutlarken Türkiye'de 21 yıl içerisinde birkaç tane mihenk noktası oldu.
Birincisi 2013 yılında devlet katkısının hayatımıza geçişiyle otomatik katılım sisteminin hayatımıza girmesi oldu. Ancak girmesiyle çıkması bir oldu çünkü sisteme giren insanlar çok kalıcı olmadı.
Türkiye'nin net bir tasarruf açığı var. Tasarruf açığını gidermeyi amaçlayan tamamlayıcı emeklik sisteminde birikecek olan para fonlarda değerlenecek. Türkiye'nin makroekonomik istikrarının sağlanması için tamamlayıcı emeklilik sistemine ihtiyaç var.
İkinci ise emeklilerin refah seviyesini emekli olduklarında da koruyabilmek. Yaşlanan bir nüfusta emekli olma yaşı genç kaldı. Dolayısıyla aradaki yılları yönetebilecek, refah kaybını giderebilecek bir sisteme ihtiyaç duyuldu.
2025 YILI DENEME YANILMA HAZIRLIK YILI OLACAK
2025 yılı bu kapsamda deneme yanılma hazırlık yılı olacak. Çünkü önemli bileşenleri var. Bir tanesi ödeyen kişi, çalışan kişi sayısı.
İkincisi ise işveren. İşverenler katkısı olsun istemiyor. Burada işverenin katkısı çok kritik. İşveren katkısının sürdürülebilir ve işvereni de rahatsız etmeden rahatlıkla ödeyebileceği bir seviyede olması lazım. Arka planda işverene ne gibi teşvikler sağlanarak bu işveren katkısı sürdürülebilir hale gelebilir bunun üstünde çalışmalar devam ediyor.
Bireysel emeklilik sistemi 21. yılında bugün 1 trilyon rakamını geçti. 1.1 trilyon civarında bir fon büyüklüğü var içeride. Tamamlayıcı emeklilik sisteminin başlamasıyla beraber içeride birikecek olan katkı payının 3 kat hızlı artması bekleniyor. Gayri safi milli hasılaya oranı olarak baktığınızda şöyle bir hedef var; 2 yıl içerisinde 20 milyon yeni katılımcıya ulaşılabilmek hedeflendi.
Tamamlayıcı emeklilik sisteminin 2025 sonunda faaliyete geçecek olan testin Türkiye ekonomisi üzerinde büyük katkıları olacak.
TEMLİK HAKKI UYGULAMA ALANLARI VE ALACAKLARIN DEVRİ İŞLEMİ
Geçtiğimiz sene bireysel emeklilik sektöründe çok önemli adımlar atıldı. Bunlardan bir tanesi fonların temlik edilebilmesi ikincisi de kısmi çıkışa izin verilmesi oldu.
Daha önce bir nakit ihtiyacınız olduğunda sistemden çıkmayı tercih ediyordunuz ve o ana kadar almış olduğunuz devlet katkısı hakkınızdan da feragat etmiş oluyordunuz. Yıllardır sektörün çözmeyi beklediği, çözülmesini beklediği bir konuydu.
Şu anda bireysel emeklik şirketlerindeki olan fonlarınızı dilediğiniz banka üzerinden yapacağınız kredi başvurusunda temlik edebilme hakkınız var. Dolayısıyla kişi bir kredi istediğinde bireysel emeklilik sistemindeki fonları şahsi teminatı, şahsi kefaleti olmuş oluyor.
Fonlar orada değerlenme devam edecek. Kişi bankadan aldığı krediyi normal ödeme planına bağlı olarak ödeyecek ve sonuçta fonlar kişinin kefili olmuş olacak.
BES FONLARINDAKİ GETİRİ GÜCÜ
BES 2020'li yıllardan sonra yani son 4 - 5 sene içerisinde çok daha farklı bir noktaya geldi. BES şu anda Türkiye'nin en geniş tasarruf platformu ve 10 milyona yakın kişi var içerisinde. 1.1 milyar trilyon bir toplam fon büyüklüğü var.
300'den fazla fon çeşitliliği bulunan sistemde çok geniş bir pazar imkanı sunuyor. Buradan ister altın alabilirsiniz isterseniz de yurt dışındaki yatırım araçlarına yatırımda bulunabilirsiniz.
Piyasadaki rekabet artı. Bu senenin getirilerine bakıldığında enflasyonla kıyasladığı zaman bireysel emeklilik fonlarının getirileri yine enflasyonun ve vadeli mevduata göre iyi getiriler verdi. Bireysel emeklilik sektöründeki fonların önümüzdeki yıllarda daha da artı getirmesi bekleniyor.